1- تنبیه لازم نیست همیشه زبانی باشد، گاهی یک نگاه ملامت بار یا بی اعتنایی میتواند برای کودک آموزنده و سازنده باشد.
2- قبل از تنبیه باید ریشه و علت تخلف را جست و جو کرد تا با از میان بردن آن از تکرار تخلف جلوگیری به عمل آید.
3- تنبیه باید به عنوان آخرین روش تربیتی مورد استفاده قرار گیرد، تنبیه کودک کار بسیار حساسی است و باید فوق العاده دقیق و محتاط بود، بخصوص در مورد تنبیه بدنی که بهتر است هر چه کمتر انجام بگیرد.
4- باید سعی کرد که تنبیه در حضور جمع، خصوصاً در مقابل دوستان کودک اعمال نشود؛ زیرا موجب رنجش کودک و در نتیجه سبب گستاخی وی میگردد.
5- در تنبیه باید عمل بد کودک نکوهش شود نه شخصیّت او؛ مثلاً، اگر کودک، کار ناشایستی انجام داد، باید گفت: این کار تو بد بود نه این که گفته شود: تو فرد بدی هستی!
6- والدین نباید امر تنبیه را به فرزند بزرگتر واگذار نمایند، چرا که این امر سبب اختلاف بین فرزندان میشود.
7- در تنبیه نباید زیاده روی نمود، چون اثر خود را از دست میدهد.
8- به رخ کشیدن خوبیهای کودکان دیگر، غالباً نتیجه مفیدی در بر ندارد، و موجب حسادت کودک نسبت به فرزندان خواهد شد.
9- در تنبیه، بهتر است از صراحت در اظهار عیب و خطای کودک پرهیز شود، و حتی الامکان با تعریض و کنایه مطلب بیان گردد.
10- در تنبیه باید مورد تخلف مشخص باشد، تا کودک علت تنبیه را درک نماید و در موارد دیگر از آن دوری کند.
در همه این موارد ضروری است که کودک بفهمد برای چه چیزی مورد ملامت قرار گرفته، و اولیا و مربیان به خاطر چه مسألهای با او قهر کرده اند، و او باید چه کند تا نظر آنها را مجدداً به خود جلب نماید.
11- هر خطا واشتباه کودک قابل تنبیه نیست؛ مثلاً، اگر لیوان از دستش بیفتد و بشکند، خود او متوجه اشتباهش میگردد؛ در این جا باید از وی درگذشت و تنها تذکری آرام داد تا بعداً بیشتر مواظب باشد.
12- در تنبیه باید مشکلات و شرایط جسمی و روحی و روانی کودک را در نظر گرفت.
13- نباید کودک به وسیله اوهام و خرافات تهدید شود؛ مثلاً؛ نباید او را با دیو و غول و امثال آن ترساند.
14- تنبیه نباید وسیله انتقام و تشفی خاطر والدین و مربیان باشد؛ در حین تنبیه باید کاملاً بر احساسات خود مسلّط بود، به گونهای که کودک احساس نکند شما از تنبیه وی خوشحالید.
15- لاف زدن در تنبیه کودک، اگر چه ممکن است تأثیر موقت داشته باشد، ولی کودک، به زودی غیر واقعی بودن آن را در مییابد و این امر موجب میگردد تنبیه تأثیر خود را از دست بدهد.
16- در برخی از موارد لازم است فرد دیگری میانجی گردد، و از جانب کودک عذر خواهی کند و قول دهد که کودک دیگر کار زشت را انجام ندهد، ولی باید توجه داشته باشد که تنبیه کننده را تخطئه نکند.
17- در اجرای تنبیه ضروری، نباید اهمال و مسامحه شود، لذا نباید خطاهای کودک را در مدتی نادیده انگاشت و پس از جمع شدن آنها وی را مورد انتقاد و تنبیه شدید قرار داد.
18- اگر کودک ار کار زشتش پشیمان شد و آن را ترک کرد، باید او را با مهر و محبت پذیرفت و به او آموخت که اصولاً انسان جایز الخطاست، منتها باید سعی کند خطاهایش را کم کرده و خود را اصلاح نماید.
کلمات کلیدی: